Friday, December 16, 2011

લંબાઈ ટ્રેઈનના પુલની




ગયા અંકનો સવાલ: 
વિષય: ગણિત 
ગહનતા : ૩.૫ /૫ પૅલિન્ડ્રૉમ એ એક મજાનો વિષય છે. સીધું અથવા ઊલટું વાંચતાં એક જ વંચાય એવો શબ્દ અથવા વાક્ય દા .ત . નવજીવન, જા રે બાવા બારેજા, ૧૨૨૧ વગેરે.


આજની પઝલ  આવા પૅલિન્ડ્રૉમ સંખ્યાન્કો  પર છે.


જો કોઈ સંખ્યા સીધું અથવા ઉલટું વાંચતા એની  કિંમત  ના બદલાય એવી સંખ્યા એટલે  પૅલિન્ડ્રૉમ સંખ્યા. અમે એક સંખ્યા લીધી, ૧૬૫. આ સંખ્યાને ઉલટાવતા નવી સંખ્યા મળી ૫૬૧. આ બંનેનો સરવાળો કરતા નવી સંખ્યા મળી ૭૨૬. ફરીથી આ સંખ્યાને ઉલટાવતા નવી સંખ્યા મળી ૬૨૭. આ બંને સંખ્યાઓનો સરવાળો કરતા (૭૨૬  + ૬૨૭ ) નવી સંખ્યા મળી ૧૩૫૩. જેમાં એની ઉલટી સંખ્યા ૩૫૩૧ ઉમેરતા મળે છે ૪૮૮૪.  જે એક પૅલિન્ડ્રૉમ સંખ્યા છે.
ટૂંકમાં,
165
561 +
-------
726
627 +
-------
1353
3531 +
-------
4884
અમને થયું લાવો બીજી કોઈ પણ ત્રણ આંકની સંખ્યા લઇ આ નુસખો અજમાવી જોઈએ. અમે એક ત્રણ આંકની સંખ્યા લીધી અને એ સંખ્યામાં અણી ઉલ્ટી સંખ્યા ઉમેરી. અમને ફરીથી એક ત્રણ આંકની સંખ્યા મળી. જેમાં તેની ઉલ્ટી સંખ્યા ઉમેરતાં અમને ફરીથી એક ત્રણ આંકની સંખ્યા મળી. ત્રીજી વખત એ સંખ્યા અને એની ઉલ્ટી સંખ્યા ઉમેરી તો અમને ચાર આંકની સંખ્યા મળી પણ એ પૅલિન્ડ્રૉમ સંખ્યા નહોતી. માટે અમે ચોથી વખત એ સંખ્યામાં એની ઉલ્ટી સંખ્યા ઉમેરી, હા આ વખતે અમારો મેલ પડ્યો! ઉપરના ઉદાહરણમાં ત્રણ વખત સરવાળો કરતાં પૅલિન્ડ્રૉમ સંખ્યા મળી ગઈ હતી પણ આ વખતે અમારે ચાર વખત સરવાળો કરવો પડ્યો. તો વાંચકો તમારે શોધવાનું છે કે ક્યાં ત્રણ અંકના નંબરથી અમે અમારો નુસખો ચાલુ કર્યો હશે?!
 

જવાબ:

પહેલાં ઉકેલ જોઈ લઈએ આ ખુબ જ રસપ્રદ કોયડાનો! 

ત્રણ અંકની સંખ્યા અને તેની ઉલટી સંખ્યા ઉમેરતાં ફરીથી ત્રણ આંકની સંખ્યા મળે છે જે પેલીન્ડ્રોમ સંખ્યા નથી. 
માટે,
       abc
       cba +
     -------
       def
       fed +
     -------
       ghi
 




અહીં def એ પેલીન્ડ્રોમ સંખ્યા નથી માટે d અને f વચ્ચેનો તફાવત ૧નો જ હોય શકે. (સોચો! )  ...(૧ )
abc   ની સુંથી નાની શક્ય કિંમત ૧૦૨ શક્ય છે.  ..............................(૨)
(૧) અને (૨) પરથી, માટે def ની ઓછામાં ઓછી કિંમત  ૪૦૩ છે.  માટે d +f ની ઓછામાં ઓછી કિંમત ૭ છે.
હવે ghi પણ ત્રણ અંકની પણ પેલીન્ડ્રોમ ના હોય એવી સંખ્યા છે.  માટે i =d +f   ની કિંમત વધુમાં વધુ ૮ છે. પણ d અને f  સરખા નહિ હોવાથી તેનો સરવાળો બેકી સંખ્યા ના હોય શકે. માટે i ની કિંમત ૭ છે. 


પ્રથમ abc < cba  લેતાં, 
a ની કિંમત ૧ અને c ની કિંમત ૨ છે. 




       1b2
       2b1 +
     -------
       4e3
 
અહી  b  ની કિંમત ૫ કે તેથી મોટી હોય તો જ આ સમીકરણ ખરું છે.
હવે આગળનું સ્ટેપ વિચારતાં,


       4e3
       3e4 +
     -------
       8h7

ઉપર મુજબ અહી પણ e ની કિંમત ઓછામાં ઓછી ૫ હોવી જોઈએ. માટે b ની શક્ય કિંમતો ૮ કે ૯ જ રહે છે.    પણ b = ૮ લેતાં  ચાર વખત સરવાળો કરતા પેલીન્ડ્રોમ સંખ્યા મળતી નથી, માટે b =૯ હોવી જોઈએ.


આમ a =૧, b =૯, અને c =૨. abc = ૧૯૨.





       192
       291 +    
     -------
       483
       384 +
     -------
       867      
       768 +
     -------
      1635
      5361 +
     -------
      6996      




હવે બીજો કેસ, જો abc < cba ના હોય તો ?!  તો જવાબ ૨૯૧ મળશે. આમ કુલ બે જવાબ  મળ્યા: ૨૯૧ અથવા ૧૯૨.
ઘણા બધા વાંચકોએ પ્રયત્નો કર્યા અને ઘણા વાંચકોએ સાચો જવાબ પણ આપ્યો. પણ જરૂરી વિવરણ આપવાનું મોટા ભાગે બધા ભૂલી ગયા ! માત્ર નિયમિત વાંચક ફાલ્ગુની દોશીએ થોડુક લોજીક લખી મોકલ્યું. પણ અમને એક બહુ સરસ જવાબ મળ્યો રાજકોટથી અંકુલ તન્નાનો. જેમને એક c ++ પ્રોગ્રામ રાતોરાત બનાવી કાઢ્યો અને અમને એમના જવાબો પ્રોગ્રામ સાથે બીજા જ દિવસે મોકલી આપ્યો! 




ખુબ અભિનંદન બધા ખરા વાંચકોનો પણ અમને માત્ર જવાબ કરતાં જવાબ શોધવાની રીતમાં વધુ રસ છે!




End Game


વિષય: ગણિત 
ગહનતા : ૨.૫ /૫
 
અમારો ચનો એક ટ્રેનના પુલ પર ચાલતો જતો હતો. પુલના મધ્યબીન્દુથી માત્ર ૧૦ મીટર દુર હતો અને એણે પાછળથી ટ્રેન આવવાનો અવાજ સાંભળ્યો. એ સમયે પાછળથી આવતી ૯૦ કિમી./કલાકની ગતિએ આવતી ટ્રેન પુલની કુલ લંબાઈ જેટલી આ પુલથી દુર હતી. ચનો ઝપાટાભેર પાછો વળી છેડા તરફ એટલે કે ટ્રેન તરફ દોડ્યો. પુલ ઓળંગ્યાના ચાર મીટર પછી ટ્રેન આવી અને ચનો બચી ગયો. જો ચનો અવાજ સાંભળીને પાછો ના વળ્યો હોત અને એટલી જ ગતિથી આગળ ચાલ્યો હોત તો ટ્રેન સાથે પુલના છેડાથી દુર (પુલ પર) ૮ મીટર અંતરે અથડાયો હોત. તો સુજ્ઞ વાંચક મિત્રો આ પુલની લંબાઈ કેટલી?


જવાબ ક્યાં મોકલશો?
તમારો જવાબ અમને ઈ મેઈલ દ્વારા alpesh.bhalala@gmail.com પર મોકલી શકો છો અથવા www.alpeshbhalala.com પર કોમેન્ટ દ્વારા મૂકી શકો છો. લખ્યા તારીખ : ૧૬/૧૨/૧૧ 

2 comments:

Anonymous said...

28 meter
Because he is away 10 meters from mid point of bridge and he came back 4 meter so now he was 14 meter away from mid point. so, bridge's length is 14+14 = 28 meter.

Dr D M Kagathara-Morbi said...

Solution to Length of Bridge;
Length of Bridge is 28 metre
Dr D M Kagathara-Morbi
The solution is as under:
Suppose length of bridge is “2A” metres, so midpoint will be “A” metre.
Start point of bridge is S, mid point is M and end point is E.
According to given conditions, when Chano (C) hears vhistle, Chano is 10 metre near from mid point M, so situation in first event will be as under;
E---------A--------------M-----10---------C----A-10------S------------2A----------------------Train(T)
At the time of crossing, Chano was 4 metre away from S, so at the tine of crossing situation will be
E---------A--------------M------------------------S----4-----CT----------------2A --------------
Chano runs A-10+4 (A-6) metre and train runs 2A-4 metres.
Trains speed is 90km/hr (90000 metre/hr); train take (2A-4)/90000 hours to cut 2A-4 metre.
In same time Chano runs A-6 metre. So chana’s speed is
(2A-4)/90000 : 1 :(A-6),
So Channa’s speed is (A-6) X 90000 / (2A-4) metre/hour……………………..(1)
During second event situation will be as under;
E----8------CT-------------M------------------------S---------------------------2A -----------------
Chano runs 10+A-8= (A+2) metres and train runs 2A+2A-8=(4A-8) metres.
Trains speed is 90000metre/hr; train take (4A-8)/90000 hours to cut 4A-8 metres.
In same time Chano runs A+2 metre. So Chana’s speed is
(4A-8)/90000 : 1 ::(A+2)
=(A+2) X 90000 / (4A-8) metres/hour………………………………………..(2)
Both times Chana’s speed was same, so
(A-6) X 90000 / (2A-4) =(A+2) X 90000 / (4A-8)
(A-6)/(2A-4)={(A+2)}/{2(2A-4)}
(A-6)=(A+2)/2; So 2A-12=A+2; 2A-A=2+12; A=14
So 2A=14 X 2=28 metres length of bridge…….